Afbeelding
Foto: Nick Oostendorp

Zwaleman | Hollanders

Algemeen

Hollanders

Ik weet het niet voor honderd procent zeker, maar volgens mij was het Gerrard Wolfs, die het ooit zei: "Ene Hollander is nog völle slimmer, dan 'n Pruus en 'n Jörre bie mekare."
Eibergenaar Wolfs, beter bekend als De Jappe, was de allerlaatste schipper die op de Berkel vracht vervoerde tussen Vreden en Zutphen. Hij deed die uitspraak dan ook heel lang geleden, zo aan het eind van de negentiende eeuw. Als je tegenwoordig zoiets zegt, heb je al snel een aanklacht wegens discriminatie aan je broek.

De Jappe kende het woord discriminatie vermoedelijk niet eens. En als je zijn uitspraak in het licht van de tijd beschouwt, ach dan snap je 'm waarschijnlijk ook wel. De Berkelschipper verwoordde gewoon wat al zijn streekgenoten toen ook dachten. Met Joden (toch met enige eerbied ook wel de 'Gods oude volk' genoemd) en met Duitsers hadden de Achterhoekers eigenlijk niet eens zoveel moeite. Natuurlijk, het waren vreemdelingen, vrömden. Maar als veehandelaren (de Joden) en kissieskeerls of blaospoepen (de Duitse marskramers en straatmuzikanten) hoorden ze al eeuwen bij het dagelijks leven.

Die 'Hollanders' (en daarmee werd zo ongeveer iedereen bedoeld die vanaf de westelijke IJsseloever kwam), dat was een heel ander verhaal. Hollanders waren arrogante mensen, die de Achterhoek als een wingewest beschouwden en de bewoners van de streek als inboorlingen die met de beschaving nog moesten kennismaken. Een Hollander voelde zich ver verheven boven ons Achterhoekers en liet dat weten ook.
Tja, zo voelde men dat blijkbaar. En in dat licht bezien snap je de woorden van Gerrard Wolfs misschien wat beter...

Ik moest nog even aan die laatste Berkelschipper denken, toen ik onlangs een krantenartikel las over een onderzoek naar de zogenoemde Limburgse identiteit.
Wat dat laatste precies is wist ik ook nog niet, maar het kwam er op neer dat aan een heleboel Limburgers werd gevraagd hoe zij zichzelf zien ten opzichte van mensen die van buiten de provincie komen (De vrömden dus, zoals wij zouden zeggen). Het bleek, dat een ruime meerderheid van de Limburgers vindt dat Nederlanders van buiten hun provincie de Limburgse cultuur verpesten. En dus ook die genoemde eigen identiteit, want: "De echte Limburgse identiteit, dat is het landschap, dat zijn de mensen. De klank en de kleur. Dat is toch heel anders dan het nuchtere Hollandse calvinisme." Aldus verwoordt 'super-Limbo' Dion Graus het in de krant.

Dat Limburgers negatief zijn tegenover alle andere Nederlanders (Let op: daar horen wij Achterhoekers dus ook bij!), dat komt volgens Graus door het verleden. "Altijd die Hollanders met die grote bek, zo werd en wordt er naar gekeken", zegt hij. Volgens hem waren het vaak de 'vreemdelingen' die de baas speelden in Limburg. "Van die Hollandse dikkoppen die kwamen vertellen hoe wij, domme Limburgers, het moesten doen."

Tja, dat klinkt dan toch wel een beetje bekend in mijn Achterhoekse oren. Al denk ik niet dat een dergelijk onderzoek bij ons een zelfde uitslag te zien zou geven. De manier waarop je tegen 'vrömden' aankijkt heeft namelijk te maken met je eigen zelfbewustzijn. En daarmee zit het volgens mij tegenwoordig wel goed bij ons in de streek. Met dank natuurlijk aan de mannen van Normaal en de daarop volgende generatie, die van een illegaal crosswedstrijdje het grootste festival van ons land maakte. Wij voelen ons al lang niet meer de mindere van de 'Hollanders'. En onze cultuur bedreigen ze heus niet. Integendeel, we laten ze er van mee-genieten.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant