Hadden we maar een legale wietkwekerij in Vorden

U heeft het ongetwijfeld gehoord: in het centrum van Vorden werd afgelopen week een hennepkwekerij opgerold. Uiteraard is dit nu 'the talk of the town'. Ondanks de moeite die de afdeling communicatie van de politie zich zal betrachten om de identiteit van de verdachte(n) te verbergen achter initialen, weten wij dorpelingen natuurlijk allemaal om wie het gaat. Justitie zal afrekenen met de verantwoordelijken - fair is fair, er is een wet overtreden. De naam van de verdachte zal de komende tijd nog vaak over tafel gaan in het dorp. Een misdadiger? Ik zie dat absoluut niet zo. Niet op basis van het runnen van een wietkwekerij. Ik zal u uitleggen waarom.

Niet voor niets is wietgebruik in Nederland volledig legaal. Het roken van een joint is ongeveer net zo schadelijk als het roken van een sigaret. Het - met mate - eten van cannabis of het inhaleren van de pure damp ervan, is volledig onschuldig. De Jellinek kliniek, de bekendste instelling voor verslavingszorg, stelt: 'Overmatig alcoholgebruik is veel schadelijker dan overmatig blowen'. Wie zich helemaal van de wereld rookt, raakt hooguit flink in de war en wordt daar angstig van. Met uitzondering van pubers en mensen met aanleg voor psychosen en schizofrenie, is wiet net zo goed of slecht voor ons als het drinken van een paar biertjes in de kroeg.

We maken als Nederlanders dan ook op grote schaal gebruik van ons recht om cannabis te nuttigen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek schatte de grootte van de economische activiteit rond de teelt en verkoop van wiet in 2018 nog op zo'n 2,9 miljard euro op jaarbasis. Die markt is zwart. Hoewel de verkoop en het gebruik volledig legaal zijn, bevinden de productie en de aanlevering van cannabis zich in de criminele sfeer. Het is namelijk verboden.

Laten we hier even pauzeren voor een gedachte-experiment. Stelt u zich voor dat het maken en aanleveren van alchohol morgen verboden wordt. Maar het uitbaten van een café en het drinken van het spul niet. In plaats van een vrachtwagen van Heineken voor de deur van de Herberg, die op een doordeweekse dag de Dorpsstraat blokkeert, moeten de eigenaren hun vaatjes bier nu bij nacht en ontij via schimmige tussenpersonen zien te bemachtigen. Geen rondleidingen meer bij de Grolsch met uw familie of collega's. In plaats daarvan overal verstopte, illegale brouwerijen in het land die geen toegang hebben tot het rechtssysteem, waardoor concurrentie ineens letterlijk moordend kan worden. De teelt van hop moet in het geheim plaatsvinden en alle middelen die daarbij nodig zijn moeten eveneens in het geniep aangeschaft of gestolen worden om buiten het oog van justitie te blijven.

Een ongereguleerde, illegale markt die moet voldoen aan een enorme vraag aan een legaal product, is een recept voor ellende. Het werd door de jaren heen steeds gevaarlijker om wiet te telen. De georganiseerde misdaad vond in de schaduw van de illegaliteit een perfecte plek om deze miljardenmarkt onder controle te krijgen - ten koste van kleinere zelfstandige telers.Ondanks een steeds strenger drugsbeleid, aangekondigd in de 'Cannabisbrief' die de regering in 2004 publiceerde, is het gebruik van cannabis niet afgenomen (promotieonderzoek Marije Wouters) en ook de criminaliteit niet, stelde hoogleraar criminologie Toine Spapens in 2014 in dagblad Trouw. De strengere aanpak raakt bovendien vrijwel zelden de echte criminelen, zo waarschuwden de burgemeesters uit de Zuidelijke provincies. In datzelfde jaar publiceerden ze het 'Wietmanifest' - een pleidooi voor legalisering.

U en ik mogen de rekening van dat falende drugsbeleid betalen. De aanpak van drugscriminaliteit kost de maatschappij jaarlijks naar schatting tussen de 4,5 en 9,1 miljard euro (Tijdschrift voor de Politie, 2016). Dat bedrag behelst alleen al de inzet van politie en justitie. Cannabisteelt en -handel zijn verantwoordelijk voor het overgrote deel van dit bedrag.

Ik vind net als de Zuidelijke burgemeesters, en vele anderen, eens dat wietteelt legaal zou moeten zijn. Ik hoop dan ook dat de proef met legale wiet die de regering dit jaar gaat doen, slaagt. Wat mij betreft zien we in de toekomst een legale wietkwekerij terug in het dorp. Eentje waar de wietkweker geen schimmige figuur hoeft te zijn op de vlucht voor justitie en gewelddadige concurrenten. Onze Vordense wietteler zou namelijk net zo goed een respectabele ondernemer kunnen zijn die een legaal kwaliteitsproduct maakt, werkgelegenheid biedt aan andere inwoners van het dorp en bijdraagt aan de staatskas door netjes belasting te betalen.

Eelke van Ark, onderzoeksjournalist
Vorden