In Baak staat de dikste populier van Nederland; hier met voorzitter Vereniging Bomenbelang Ab van Peer (l.) en verenigingslid Joost Bakker. Foto: Landelijke Bomenstichting/Jeroen Philippona
In Baak staat de dikste populier van Nederland; hier met voorzitter Vereniging Bomenbelang Ab van Peer (l.) en verenigingslid Joost Bakker. Foto: Landelijke Bomenstichting/Jeroen Philippona

Er staan bijzondere bomen in Baak

Algemeen

BAAK/BRONCKHORST - Vereniging Bomenbelang Bronckhorst heeft onlangs met een lid van de landelijke Bomenstichting bomen in Baak bekeken die of al in het Landelijk Register van Monumentale Bomen staan of daar inmiddels in thuis horen.

Vooral rondom Huize Baak staan veel bijzondere bomen. De meeste ervan stonden nog niet in het landelijke register, waar alle bomen in staan die voldoen aan de drie voorwaarden voor monumentale bomen: ze moeten én minimaal tachtig jaar oud zijn, nog minimaal tien jaar blijven leven én of beeldbepalend zijn voor de omgeving. Daarbij gaat het erom of de standplaats van de boom een belangrijke plek vormt in de lokale geschiedenis, een zeldzame soort of variëteit of een zogeheten moederboom is, dat de boom bijzondere planten en/of dieren herbergt, of qua omvang, hoogte, ouderdom of anderszins opvallend is.

In de gemeente Bronckhorst houden vrijwilligers van Vereniging Bomenbelang samen met de landelijke Bomenstichting de monumentale bomen bij. Ze controleren de bomen die al geregistreerd zijn (hoe hun vitaliteit is) en meten de stamomtrek en hoogte, maar gaan ook ieder jaar op pad (soms met belangstellenden) om ‘nieuwe’ monumentale bomen voor te dragen. Als de bomen door de landelijke Bomenstichting goedgekeurd worden, komen ze in het register, wat voor iedereen te raadplegen valt op www.monumentalebomen.nl.

In Baak zijn in mei in totaal vijftien locaties bekeken waarvan er vier al in het register staan en elf nieuwe voor de landelijke lijst in aanmerking komen. Opvallend was allereerst dat rondom Huize Baak zoveel gezonde kastanjes staan. Dat is, gezien de vele kastanjes met bloederziekte, redelijk uniek te noemen. Ze zijn alle geplant tussen 1810 en 1840, dus 180 tot 210 jaar oud!

Baak telde tot nu toe zes locaties met monumentale bomen: een groepje Canadese populieren op de hoek van de L. Dolfingweg en de Ariënsstraat, de bruine beuk voor de RK-kerk, een Baakse peppel in het weiland ten noorden van de boerderij van Huize Baak (de dikste van Nederland), een zomereik iets verder naar het oosten, ook in het weiland (de oudste boom van Baak), twee platanen voor Huize Baak en twee paardenkastanjes op de ijskelder van het landgoed.

Bomen bij Huize Baak
Vanaf de openbare weg zijn bij Huize Baak alleen de twee platanen en de twee paardenkastanjes te zien. De platanen hebben een stamomtrek van 4.36 en 4.37 meter. Ze zijn ook even hoog: 35 meter. De bomen zijn waarschijnlijk geplant tussen 1810 en 1840, omdat in die periode de van oorsprong Franse tuin veranderd werd in een tuin met de Engelse landschapsstijl.
De twee paardenkastanjes zijn respectievelijk 4.38 en 4.84 meter dik en 26 en 29.6 meter hoog. Beide zijn ongeveer 200 jaar oud (1810-1820). Beide bomen staan op de ijskelder. Oorspronkelijk stonden er vier paardenkastanjes. De geënte rode beuk is twee maal gemeten: één keer onder de ent (3.70 meter stamomtrek) en één keer boven de ent (3.20 meter stamomtrek). De hoogte bedraagt 30 meter. Deze boom dateert waarschijnlijk van de periode tussen 1860 en 1880. Langs een beukenlaantje bij Huize Baak staan bomen die variëren in stamomtrek van 1.50 tot 3 meter en een hoogte van 30 meter. Dit laantje is ook geplant tussen 1860 en 1880.

Rondom Huize Baak staan verder verschillende monumentale paardenkastanjes. Ze zijn allemaal ruim 200 jaar oud (waarschijnlijk geplant tussen 1810 en 1840). Van een andere paardenkastanje is exact bekend wanneer hij geplant is, namelijk iets later, in 1846, toen de boerderij gebouwd werd. De boom is 27 meter hoog en met een stamomtrek van 3.84 meter het dikste exemplaar op het landgoed. Naast de dikste paardenkastanje staat een rode beuk, wellicht een zaailing. Hij staat naast de boerderij/klokkenspel. De boom heeft een stamomtrek van 3.45 meter en is 27 meter hoog. Deze is ook in 1846 geplant.
Verder staan er tussen het huis en de herberg een Amerikaanse eik en daarachter een paardenkastanje. De kastanjeboom is 3.28 meter dik en 22 meter hoog. De Amerikaanse eik is 3.63 meter dik en 28 meter hoog. Beide zijn van rond 1860. Langs de oprijlaan van Huize Baak staan in totaal 21 lindes. Het gaat hier waarschijnlijk om Hollandse lindes die tussen 1900 en 1920 geplant zijn. Ze hebben een stamomtrek variërend van 1.50 tot 2.88 meter en zijn 20 tot 26 meter hoog.

Elders in Baak
Bij het meestershuis van de oude school in Baak staat een zeer fraaie rode beuk. Hij is zo’n 100 jaar oud, heeft een stamomtrek van 3,28 meter en is 19 meter hoog. Langs de Wichmondseweg in Baak staan 17 leilindes in een oude haag en moeten tussen 1900 en 1920 geplant zijn.

Dikste populier van Nederland
Tijdens het bezoek aan Baak heeft Vereniging Bomenbelang ook de oude populier bij boerderij Het Bobbink opgemeten, ook wel de Baakse peppel genoemd. Deze boom staat al enige tijd in het Landelijk Register van Monumentale Bomen. Hij heeft momenteel een stamomtrek van 8.23 meter en is daarmee op dit moment de dikste populier van Nederland! De boom met een hoogte van 36 meter is nog gaaf, maar er is wel een zware tak uit de kroon gewaaid.

Oudste boom van Baak
De oudste boom van Baak, een zomereik die ergens tussen 1700 en 1770 geplant moet zijn, staat ook in het weiland achter Huize Baak. De stamomtrek bedraagt inmiddels 617 centimeter. Hij is door de bliksem getroffen en mist daardoor een deel van zijn kroon.
Op een foto uit 1964 is de toen 56 jaar jongere eik duidelijk te zien. Op die foto staat de vader van Frans en Ernest Helmich, de vroegere bewoners/eigenaren van Huize Baak. Hij heeft het huis en omringend terrein in 1956 geschonken aan nonnen. Veel terrein rond het huis, waaronder het Hertenbosch, is nog van de familie.

Als het mogelijk is, gaat Vereniging Bomenbelang dit najaar weer op pad om elders in de gemeente Bronckhorst ‘nieuwe’ monumentale bomen te bekijken en te beoordelen. Voor meer informatie, raadpleeg de website www.bomenbelang.nl of bel 0575- 470 530.


www.monumentalebomen.nl

www.bomenbelang.nl

Het beukenlaantje bij Huize Baak. Foto: Joost Bakker
De paardenkastanje bij Huize Baak. Foto: Joost Bakker
Paardenkastanjes bij Huize Baak die vanaf de weg te zien zijn. Foto: Joost Bakker
De platanen voor Huize Baak die vanaf de weg te zien zijn. Foto: Joost Bakker
De oudste boom van Baak is een zomereik, geplant in 1964. Foto: Landelijke Bomenstichting/Jeroen Philippona
De oudste boom van Baak, de zomereik anno 2020. Foto: Landelijke Bomenstichting/Jeroen Philippona

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant