Amberboom kan goed tegen droogte en hitte

De amberboom (Liquidambar styraciflua) is niet alleen een zogeheten klimaatboom maar momenteel ook een modeboom. Hij is uitstekend bestand tegen droogte en hitte. Amberbomen worden vaak aangeplant als straatboom, vooral vanwege de prachtige felle herfstkleuren. Opvallend is ook dat je bij grote amberbomen tegelijkertijd vier kleuren in dezelfde boom kunt zien. Oudere bomen krijgen bovendien vaak decoratieve kurklijsten op de takken en de stam en dragen aan het eind van de zomer kleine stekelige vruchtbolletjes die tot ver in de winter blijven hangen. Een amberboom herken je daarmee altijd, zelfs als er geen blad aan zit.

Hoe komt zo’n mooie boom aan een naam waarop je je tong zowat breekt? Die komt voor rekening van de Zweedse arts en plantkundige Carl Linnaeus. Hij publiceerde in zijn beroemdste werk Species Plantarum als eerste een systematische beschrijving van het plantenrijk. Linnaeus ontving zijn doctorsbul aan de al lang niet meer bestaande universiteit van Harderwijk. Vervolgens werkte hij gedurende twee jaar als arts en hortulanus in Leiden en op het landgoed De Hartekamp. In de Hortus van Leiden staat nog een goudenregen die door Linnaeus geplant zou zijn. Zijn boek werd uiteindelijk gepubliceerd in 1753 en is inmiddels geaccepteerd als het formele beginpunt van de botanische nomenclatuur. Linnaeus bedacht overigens ook de naam Metasequoia glyptostroboides, een bladverliezende naaldboom. Het is (in het Nederlands) de watercipres .

Noordoost-Amerika
De amberboom is endemisch in delen van noordoost-Amerika. Daar kan hij tot wel veertig meter hoog worden, maar dat haalt hij in Europa bij lange na niet. Als je hier een amberboom van ruim 25 meter vindt, dan heb je meteen de grootste in Nederland te pakken. Die staat in Vught in de tuin van Huize Steenwijk. De boom heeft een stamomtrek van 373 cm en is ongeveer 175 jaar oud (ergens tussen 1840 en 1850 geplant).
De naam Liquidambar styraciflua duidt op de lekker ruikende vloeibare gom die de bladeren afscheiden en die ook uit de bast afgetapt kan worden. Ambar is Arabisch voor gom en styrax is de hars van deze soort.

In de verdrukking
Bij de ABN-geldautomaat in het centrum van Vorden staat een mooi exemplaar (zie foto). Maar eigenlijk hoort een amberboom niet in bestrating te staan en deze raakt in de verdrukking. Sinds 2014 is de boomspiegel door de gemeente voorzien van een nieuw materiaal: een mengsel van grind of split met polyurethaan. Dat zou volgens de leverancier voldoende lucht- en waterdoorlatend moeten zijn voor de wortels én voor minder onderhoud zorgen. Bijkomend voordeel van het materiaal zou moeten zijn dat de wortels het niet omhoog drukken. Toch gebeurt dit bij vrijwel alle ‘behandelde’ bomen, ook bij deze amberboom.
Hoewel de boom er al enige tijd stond, is destijds bovendien een luifel boven de flappentap aangebracht. Daarbij is er niet aan gedacht dat een boom met de jaren dikker wordt en de stam van de amberboom staat nu tegen de luifel aan. In juli 2018 ontving de gemeente een kapaanvraag voor deze boom. De indiener van de aanvraag wist niet dat het om een amberboom ging. Hij noemde het een 'zilveresdoorn'. In de gemeente Bronckhorst is de amberboom kapvergunningvrij (!). Maar de boom staat er gelukkig nog.
Als ik baas was van de ABN in Vorden zou ik inderdaad de boom weghalen maar dan ook tegelijkertijd aanbieden om minstens twee nieuwe amberbomen met een behoorlijke stammaat op een meer geschikte plek elders in het dorp te planten. Je kunt natuurlijk ook de geldautomaat en de luifel weghalen en de boom meer ruimte geven.
Amberbomen hebben een grote boomspiegel nodig en kunnen daarom het beste in parken, plantsoenen en groenstroken aangeplant worden. In Vorden is nog een mooi exemplaar te zien: voor het huis van onze secretaris aan de Molenweg in Vorden staat ook een liquidambar, maar die heeft gelukkig voldoende ruimte.

Ab van Peer
(voorzitter Vereniging Bomenbelang Bronckhorst)

Half april berichtte Bomenbelang over een andere ‘klimaatboom’: de ginkgo. Zie voor meer informatie hierover de website van de vereniging of bel 0575-470530.

www.bomenbelang.nl