Jean Marc wil eerste molenaar worden op Coops molen

Voor Monumentenprijs genomineerde molen in Zelhem gaat weer draaien

Door Henk Klein Holte

ZELHEM - Terwijl de Aaltense molenbouwer Vaags de laatste hand legt aan de restauratie van Coops Molen praat eigenaresse Hélène Pellegrini, samen met haar man Arno Duitshof en in het bijzijn van hun Franse zoon Jean Marc, over het project in hun achtertuin aan de Wiekenweg. Ze waren er als nieuwe eigenaren precies op tijd bij: "Het leek wel zo'n Franse ruïne."

‘Maar in Nederland heeft toch íedereen een molen in de tuin?’ Zo reageerde een van zijn Parijse vriendjes, toen Jean Marc hem vertelde over het bijzondere project op zijn vakantieadres. De dertienjarige komt al sinds zijn zesde bij Hélène en Arno en weet maar al te goed dat een echte molen in je achtertuin zelfs in Nederland allesbehalve gewoon is. Hij vindt het prachtig en laat dan ook meermaals weten – in prima Nederlands overigens – dat hij later ook eerste molenaar wil worden. “Samen met papa”, zegt hij, doelend op Arno. Die ontvangt met Hélène meerdere keren per jaar vier Parijse kinderen die, tijdens hun schoolvakanties, de banlieue van de Franse Hoofdstad verruilen voor de Achterhoek. “Deze kinderen groeien op in een moeilijke situatie in de voorsteden. Niet wat je noemt een onbezorgde jeugd. Hier komen ze om bij te tanken en te genieten van de rust, ruimte en ontspanning. Ze zijn hier graag en noemen ons ook papa en mama en de andere kinderen broertje en zusje.”

Buitenaf
Pellegrini is dochter van een Italiaanse vader en een Nederlandse moeder. Ze woonde onder meer in Italië en Spanje, maar groeide op in Doetinchem. Zij woonde met Arno in Winterswijk toen haar moeder in Doetinchem haar wees op deze woning in Zelhem die op huizensite Funda stond. “We hadden haar namelijk wel eens verteld dat we best ergens buitenaf zouden willen wonen”, begint Pellegrini. “Op een stormachtige dag zijn we gaan kijken. We waren meteen verkocht. Door de plek, maar ook door de vervallen molen op het erf. Het leek wel zo’n ruïne in Frankrijk.”
Een verhuizing volgde. “We hadden nul verstand van molens. Bij iedere storm kwamen er stenen naar beneden. We moesten er iets aan doen, want anders was de boel uiteindelijk helemaal ingestort en dat vonden we zonde. We gingen ons erin verdiepen en toen bleek dat onze molen een bijzondere is.”
Arno verduidelijkt: “Het is een stenen molen met een cilindrische en conische vorm. De muren zijn maar liefst tachtig centimeter dik. Maar ook het complete complex, nog met de mulderswoning en de maalderij bij elkaar, bleek een zeldzaamheid.”

‘Maar in Nederland heeft toch íedereen een molen in de tuin?’

Vergeefs
Maar ook bleek dat al drie stichtingen gedurende pakweg de laatste dertig jaar vergeefs hadden geprobeerd de Coops Molen te restaureren. De hulp van Vaags werd weer eens ingeroepen om de bouwval te stutten, waardoor het tenminste weer twintig jaar veilig zou zijn. “Dat was in 2016 en ook het moment dat we wakker werden geschud”, weet Hélène. “We merkten dat iedereen uit het wereldje deze molen kende en het bijzondere ervan erkende. Juist op dat moment hield gemeente Bronckhorst een monumentenmarkt, waar we wethouder Spekschoor tegen het lijf liepen. Die gaf ons meteen zijn kaartje en we proefden dat hij gevoel had bij onze molen. We kwamen zo in contact met een bouwmeester, die ook direct enthousiast was toen we lieten blijken de molen wel te willen restaureren. Hij hielp ons met het aanvragen van verschillende subsidies. De deuren gingen open bij de provincie, er kwamen toezeggingen van fondsen en de gemeente wilde bijdragen. Kortom, opeens stonden alle seinen op groen.”

Monnikenwerk
In juli 2018 werd begonnen met de enorme klus. “We hebben eerst de bomen en struiken verwijderd uit de romp en alle losse stenen en voegen ertussenuit gehaald. Daarna zijn er speciaal voor ons stenen gebakken die door onze geweldige metselaar werden gebruikt om de buitenzijde weer gaaf te maken. Het was een monnikenwerk”, zegt Arno bewonderend. “Er is een nieuw kap op gekomen; die is prefab gemaakt, uit elkaar gehaald voor transport en hier ter plaatse weer in elkaar gezet. En vervolgens op z’n plek gehesen.” Daarna werden de wieken gestoken.
Op 18 augustus is de officiële keuring van de molen. “Er moeten nog wat kleine dingen gebeuren op het molenerf, zoals een hekwerk voor de veiligheid en nog wat aanpassingen in de omgeving om het molenbiotoop te verbeteren. Maar dan is er de controle op het draaien en het malen en wordt de molen als het goed is vrijgegeven.”
Hélène kijkt al vooruit. “10 oktober is de officiële opening, maar tijdens de Open Monumenten Dag (12 en 13 september) is de molen al voor publiek te bezoeken.”

Vrienden van
Het is mogelijk Vriend van de Coops Molen te worden. Hélène: “En leuk om te vertellen is dat Vrienden van kans maken om tijdens Monumentendag ’10 minuten met de molenaar’ te winnen, waarbij ze ook de molen van binnen kunnen bezichtigen. We kunnen de molen vanwege de corona-maatregelen helaas niet voor alle bezoekers openstellen.”

'Het leek wel zo’n ruïne in Frankrijk'

Ze wil na deze enorm drukke periode zich rustig bezinnen op de plannen rond de molen. “Arno gaat de vrijwillige molenaarscursus volgen, want de molen moet straks wel draaien. We willen proberen een team van vrijwillige molenaars op te zetten. En hier gaan malen, meel voor consumptie produceren en producten verkopen. Verder zijn er veel plannen waaruit we een keus gaan maken. Die variëren van een bed and breakfast tot trouwlocatie, en van workshops tot koffie- en theeschenkerij.”
De ogen van Jean Marc beginnen te glunderen. “Jean Marc heeft van de week al geleerd hoe je appeltaart en chocoladetaart moet maken.” “Ja en molencake”, zegt de toekomstige eerste molenaar uit Parijs. “Maar ik vond de chocoladetaart het lekkerst.”