'Al sinds 1893 behoort dit pand tot onze familie'
AlgemeenOpen Monumentendag 2020: Spaensweert in Steenderen
Door Ceciel Bremer
STEENDEREN – Op zaterdag 12 en zondag 13 september vindt de BankGiro Loterij Open Monumentendag plaats. Landelijk zijn dat weekend duizenden monumenten gratis te bezichtigen en uiteraard is er in de gemeente Bronckhorst ook van alles te zien en te beleven. We stellen in deze rubriek een aantal Bronckhorster monumenten aan u voor. Deze week nemen we een kijkje in huize Spaensweert.
Het hoge smalle pand valt direct op als je vanaf de molen in Steenderen het doodlopende gedeelte van de Spaensweertweg oprijdt. Deze bijzondere bouwstijl van het woonhuis van Rolf en Marieke Grijpma heeft een duidelijke reden. “Tot 1945 was dit pand een opslagplaats voor graan en zaden, behorend bij de naastliggende boerderij. Daarna is het pas verbouwd tot woning”, legt Rolf uit.
De historie van de Spaensweert begint in 1326. Rolf heeft zich erin verdiept en kan er uitgebreid over vertellen: “De IJssel ligt nu iets verderop maar stroomde tot zo’n 500 jaar geleden dichter bij dit huis, aan de kant van Steenderen. Dit pand stond toen aan de andere kant van de rivier en hoorde bij Brummen. In die tijd was deze grond van landman Jan van Spaen, de naamgever van dit goed. Van Spaen vestigde zich hier en de boeren die land van hem pachtten, moesten als pacht een deel van hun opbrengst aan hem afstaan. Dat werd dan hier opgeslagen. Kijk, het huis staat op een zandduin, een soort terp; als de rivier buiten haar oevers trad, bleef het hier droog. Voor de boerderij was dit dus een ideale opslagplaats - ook wel spieker genoemd - voor het graan.” Honderd jaar later lag de boerderij met spieker aan de Steenderense kant volgens oude archiefstukken. De meander in de IJssel werd kortgesloten door doorbraak (ijsgang) of doorgestoken vanwege de handel in die tijd.
Spieker
De kleine kopse bakstenen op de hoeken van de gevels zijn het bewijs van de lange historie van dit spieker. “Die kleine stenen worden clisoren genoemd en werden nog gebruikt tot in de zeventiende eeuw. Dit gebied is sinds 1326 eigendom geweest via vererving van één familie totdat het in 1893 in de openbare verkoop kwam en mijn overgrootmoeder Remmelink het kocht”, vertelt Rolf. Zijn overgrootmoeder kocht toen boerderij Spaensweert, 40 hectare groot, waar het pand dat als opslagplaats voor graan diende, onderdeel van uitmaakte.
“Mijn grootouders woonden op de boerderij daar”, wijst Rolf naar de naastgelegen voormalige boerderij. “In april 1945 werd de boerderij in brand gestoken door terugtrekkende Duitse soldaten. Mijn grootouders bouwden een noodwoning door deze opslagplaats tot woning om te bouwen. Ik heb hier veel zomervakanties gelogeerd. Daar heb ik fijne herinneringen aan. Er staan hier bomen van een paar honderd jaar oud. Later woonde mijn tante hier en toen zij in 1981 overleed, heb ik het uit de erfenis gekocht.”
Zeven bij zeven meter
Rolf en Marieke Grijpma woonden met hun kinderen toen nog in Leersum en wilden aanvankelijk Spaensweert als weekendhuis gebruiken. “Maar dat werkte niet. Het is een oud huis dus er ligt heel snel stof. En de tuin is groot, dat moet je blijven onderhouden om het mooi te houden”, legt Marieke uit. Ze besloten Spaensweert te verhuren totdat de kinderen het huis uit waren. Pas in 1994 verhuisden ze definitief naar het huis dat al sinds 1893 in Rolfs familie is.
Marieke: “Het huis is klein; de buitenmuren zijn zeven bij zeven meter. De muren zijn dik dus binnen is het nog kleiner. Daarom wilden we alle ruimte ook goed benutten. De kelder was alleen toegankelijk met een klein deurtje waar je gebukt door heen kon. Wij hebben daar een standaard deur in laten maken. Verder hebben we het huis flink gerenoveerd: centrale verwarming, dubbelglas en goede isolatie. De grote schouw in de kleine keuken hebben we verwijderd. De zwart-wit-tegels in de keuken en de gang hebben we uiteraard laten liggen.”
Weids landschap
Hoewel het huis van binnen niet monumentaal oogt, is het dat van buiten duidelijk wel door de bijzondere bouwstijl, het gebruik van verschillende soorten stenen en het wc-raampje dat vroeger waarschijnlijk een schietgat is geweest. Het huis heeft grote emotionele waarde voor Rolf en Marieke maar dat is niet de enige reden dat het er fijn wonen is. “Moet je kijken naar ons uitzicht. Dat is toch fantastisch”, zegt Marieke terwijl ze vanuit de erker het weidse landschap aanwijst. “Daar zie je het stadje Bronkhorst en Steenderen en aan de andere kant kijk je uit over de Veluwezoom. Dit is echt een fijne plek. Gelukkig willen onze kinderen ook graag dat het huis in de familie blijft.”
