Historie Steenderen op tegels, in trottoirs verzonken

Stichting Tegelroute Bronckhorst

Door Liesbeth Spaansen

BRONCKHORST/STEENDEREN – De planning was eind maart en dat is gelukt. Zaterdag 27 maart hebben zeventien fototegels van de Stichting Tegelroute Bronckhorst in Steenderen hun plek gekregen. Harry Jansen, Bertus Rietberg, Albert Engbers en Frank Sessink reden van 8.00 tot 18.00 uur, letterlijk door weer en wind, met een aanhanger door Steenderen om de tegels te plaatsen.

“De wandeling zal langs alle zeventien tegels gaan. We willen mensen in Steenderen, zowel de ouderen als de jeugd, bij dit project betrekken en ze de geschiedenis van hun dorp laten zien”, vertelt Bertus Rietberg, voorzitter van de Historische Vereniging Steenderen, die het project in deze kern vormgaf.

De fototegels, elk vijftig bij vijftig bij vijf centimeter groot en behoorlijk van gewicht zijn in zwart-wit uitgevoerd en laat een pand zien dat ooit in Steenderen heeft gestaan, is veranderd of zelfs verdwenen. Of het pand is er nog, maar heeft een andere functie gekregen. Onder elke foto staat een korte beschrijving, het logo van de voormalige gemeente Steenderen en die van de nieuwe gemeente Bronckhorst.

Bij de voormalige St. Joannesschool, nu De Kei, ligt een tegel. Vlakbij ligt een tegel andersom, zodat een blik geworpen kan worden op Huize Buitenlust, wat jarenlang dienst deed als pastorie. Ook ligt er eentje bij de bushalte naast De Bongerd als verwijzing naar het voormalige oude mannen en -vrouwenhuis Elim en bij het hoogste deel van Het Breukink, waar de molen van Breukink, later Elsbeek stond.

De fototegels worden omlijst met een betonnen band met blauwe tegeltjes. “Dat is de kleur van de stenen in het wapen van de oude gemeente Steenderen”, legt Bertus Rietberg uit. Harry Jansen, bekend als de Wandelmeester van Vorden legt uit dat elke route een andere kleur heeft. “In Vorden zijn er gele tegeltjes gebruikt, gekozen door leden van Vitale Kernen. In Hummelo is gekozen voor de kleuren geel en zwart, omdat rood en geel, de kleuren van Landgoed Enghuizen, bij nader inzien toch wel erg opvielen. In Zelhem zijn ze blauw en geel, de kleuren van de Prov. Gelderland.”

Joep Knaake, Steenderenaar in hart en nieren kijkt naar het leggen van de tegels en is betrokken bij het project. “We hebben heel wat uren vergaderd over wat er op de tegels moest komen. Overleg over het verleden, wat er toen was, wie er toen woonden. Toen ik nog een jochie was, bestond De Bongerd niet en de wijk erachter was er ook niet. Daar was toen akkerbouw. De huizen naast de school zijn ook later gebouwd, net voor de tweede wereldoorlog.”

Bertus Rietberg heeft vooral interesse in de oude gemeente Steenderen. Dat begon in Toldijk, met zijn eigen huis en resulteerde in actief zoeken naar historie binnen de Historische Vereniging Steenderen. “Joep Knaake weet ontzettend veel van Steenderen en was voor ons een belangrijke bron van de geschiedenis. Hij dacht mee over de keuze van de foto’s op de zeventien tegels en de teksten daarbij. Die moeten tenslotte ook over vijftig jaar nog kloppen.”

Het fototegelproject is op initiatief van Harry Jansen, bekend als de Wandelmeester van Vorden, in 2018 gestart. “Eigenlijk na een vraag van burgemeester Marianne Besselink. Zij vroeg me of ik wilde wandelen met nieuwe inwoners van de gemeente Bronckhorst. Toen kwamen de fototegels die in Hengelo lagen ter sprake en of dat ook in Vorden zou kunnen. Dat kon wel, maar ik wilde het dan liever Bronckhorstbreed doen. Zo is het idee ontstaan.”

In Hengelo lagen elf tegels, die daar door de Oudheidkundige Vereniging waren neergelegd. Harry nam contact op om de tegels in andere kernen van dezelfde omvang en vormgeving te kunnen laten maken. “In Hengelo zijn nu zes tegels bijgelegd, die hebben geen bandjes eromheen.” Frank Sessink, van het gelijknamige bestratingbedrijf, hielp met het plaatsen van alle fototegels.
Steenderen is de laatste kern waar het project is uitgevoerd. “We zijn wat later aangehaakt, dat had ook te maken met de financiën.” Harry Jansen: “We begonnen met de vraag om 57.000 euro voor de vijf kernen. De gemeente Bronckhorst wilde 15.000 euro beschikbaar stellen. Voor de resterende bedrag zijn we zelf op pad gegaan. We hebben vele ondernemers gevraagd om te sponsoren.”
Nu in de vijf grote kernen fototegels zijn gelegd en de wandelroutes klaar zijn, kan worden gekeken naar de volgende fase. “We willen de vijf wandelroutes met elkaar verbinden door fietsroutes”, laat Bertus Rietberg weten. “En er zijn voor de kleine kernen zoals Keijenborg en Kranenburg al aanvragen om ook daar fototegels te leggen. Daarover gaan we binnenkort praten.”

Voor de wandelroutes van Vorden, Hengelo, Hummelo en Zelhem zijn al flyers beschikbaar, die liggen bij verschillende afhaalpunten in de kernen. Steenderen wordt binnenkort van een wandelroute voorzien. Op de website van de stichting staan de routes eveneens vermeld. Per kern komt er een handzaam routeboekje met meer informatie over de tegels en ander objecten langs de route.

tegelroutebronckhorst.nl

Meer foto’s staan op Achterhoekfoto.nl