Boswachter-vol-verhalen Ronald Teunissen gaat met pensioen

‘Gastheer-schap was het leukste deel van mijn functie’

Door Henk Klein Holte

VORDEN - Daar staat hij, met zijn gedraaide stok, boswachter Ronald Teunissen. Bij deze markante boswachter-vol-verhalen duurt het nooit lang voor hij in gesprek verwikkeld is met bezoekers van de landgoederen van Natuurmonumenten in Vorden en Zutphen. Dat is op deze mooie dinsdagmiddag op landgoed Hackfort niet anders. Al gauw gaat het over zijn bijzondere stok: “Zo gegroeid hier in de natuur”, zegt hij met een lach.

Teunissen vraagt de wandelaars waar hun belangstelling ligt en wijst ze dan de juiste richting. Veel mensen komen hier wandelen, genieten van de mooie omgeving. “Maar dan missen ze veel. Zie die natuur, de cultuur en de historie. Het gaat om de verhalen die erbij horen; dan ga je dingen pas écht zien”, weet de boswachter. “Zie je dat gebouwtje daar?”, wijst hij op een gebouwtje op enkele honderden meters afstand van het kasteel. “Ja, daar zitten onze vrijwilligers, ja dat klopt. Maar waartoe diende dat gebouwtje vroeger?” Er wordt voorzichtig wat geopperd. Het juiste antwoord blijft echter uit. “Dit was het kippenhok”, zegt hij onderwijl naar de deuropening lopend. Dan, naar binnen wijzend, in het zeker voor kippen riante onderkomen: “Daar bovenin legden de kippen hun eieren en die konden zo van buitenaf worden gepakt. En bovenin het gebouwtje was de duiventil, inderdaad”, knikt hij als het juiste antwoord volgt op zijn voorzetje, wijzend op de gemetselde openingen boven in de gevel.” De Cruijffiaanse uitdrukking borrelt, niet voor de laatste keer deze middag, op: ‘Je gaat het pas zien, als je het doorhebt.’

Excursies favoriet
Ruim 25 jaar legt hij de geheimen bloot van het landgoed en zijn bewoners. Regelmatige bezoekers kennen hem en zijn prachtige verhalen. En zijn ontspannen stijl. Maar ze zullen hem binnenkort gaan missen. Want Teunissen (66) gaat met pensioen. Op Hemelvaartsdag heeft hij zijn laatste (toezichts)dienst. Niet zijn favoriete dienst, want dat zijn de excursies.
“Tijdens de toezichtsdiensten moet je soms met het waarschuwende vingertje hè, haha. Nee, bonnen uitschrijven mag ik niet, ik ben geen BOA. Eigenlijk meer de oren en ogen van de BOA’s. Als we zien dat er iets niet goed gaat, bijvoorbeeld teveel niet-aangelijnde honden in een gebied, dan melden we dat zodat de BOA kan gaan handhaven”, legt hij uit. “Het is wel eens jammer dat je als boswachter geen stok achter de deur hebt. Maar gastheerschap staat bovenaan in onze functie. Al lukt het wel om de meeste mensen te overtuigen dat hun hond echt aangelijnd moet worden.”
Toch merkt hij in coronatijd dat het vaker voorkomt dat mensen zich niet laten overtuigen van het belang voor de natuur de hond aan de lijn te houden. “Er komen nu ook andere mensen in het bos, die je voorheen niet zag.” Dat vindt hij enerzijds mooi, maar niet iedereen gedraagt zich zoals het eigenlijk hoort in een natuurgebied. “Als we bij de hondenbezitters blijven: ik heb in de afgelopen 25 jaar alle smoesjes wel een keer gehoord. Maar zeker in de lente als er zoveel jonge dieren zijn, móeten honden aan de lijn.”

Gastheerschap
Hij werkte in het bos, met de bosmaaier, in de houtkap en verrichtte onderhoudswerkzaamheden aan de paden. “Ik genoot van het begeleiden van stagiairs. Om hen de liefde voor de natuur bij te brengen en te wijzen op de veiligheid tijdens de werkzaamheden. Maar ook werkte ik mee aan de restauratie van het kasteel. Prachtig om te doen”, kijkt Teunissen terug. “Maar het gastheerschap vind ik een van de leukste onderdelen van het vak.” Op dat moment passeren net enkele mensen, met wie hij direct contact maakt. Zij vragen welke kant zij op moeten en Ronald wijst hen de weg. “We zijn al eerder hier geweest”, zegt één van hen. “Het wordt steeds mooier hier.”
Gastheerschap en excursieleider, hij geniet ervan om mensen te laten genieten van de natuur. En te vertellen, mooie en interessante verhalen. “De paddenstoelen- en de reeënexcursies zijn mijn favorieten.” De liefde voor de natuur zit diep. En dat wil hij overdragen op anderen.

Malaria
Die liefde ontstond tijdens zijn werk als tolk-vertaler op een expeditieschip. Hij voer voor de wetenschap de wereld over, met name naar Centraal- en Zuid-Amerika. Hij spreekt behalve Nederlands, ook Frans, Duits, Engels, Spaans, Portugees. “En plat Achterhoeks”, zegt hij lachend. “Een prachtige baan, maar ik moest stoppen, nadat ik tijdens een van de expedities in het Amazonegebied een malariabesmetting -malaria tropica- opliep. Ik kwam doodziek terug en kon helemaal niets meer, ik was gesloopt, zó moe. Het herstel duurde lang en de ziekte vlamt nog jaarlijks op. Dan ben je zó moe, dan heb je geen zin ook maar íets te doen.”
Het was duidelijk dat hij zijn werk niet meer kon blijven doen. Maar wat hij in al die jaren had gezien had zijn ogen geopend. “De mens verruïneert de wereld. Je had toen al het gat in de ozonlaag, de vervuilingen, het hoge kwikgehalte in de Amazone. Oerwoud werden gekapt omdat wij hier tropisch hardhout willen. Natuurgebieden platgebrand, voor sojateelt voor onze dieren”, somt hij hoofdschuddend op. “Ik wilde nog maar één ding: me inzetten voor de natuur. Ik kon toen via een Melkertbaan aan de slag bij Natuurmonumenten. Ik moest naar Helicon in Velp voor de opleiding Bos en Natuur. Ik heb het met veel plezier gedaan.”

Reizen
Nu gaat hij met pensioen. Een periode van reizen lonkt. “Als het na corona weer kan wil ik graag nog eens naar Mexico om een goede vriend te bezoeken. En naar Sint Petersburg, dat staat ook al lang op mijn verlanglijst. Naar de Barnsteenkamer in het Tsarskoje Selo, de voormalige residentie van de Russische tsaren. Die oorspronkelijke kamer is tijdens de Tweede Wereldoorlog geroofd door de Duitsers. Na de oorlog was hij verdwenen, een groot mysterie. Maar er is een reconstructie van de kamer gemaakt en die wil ik heel graag zien. En ik wil nog een keer terug naar de oerbossen in Polen, op de route naar Sint Petersburg.”
Gaan ze Ronald Teunissen nog zien op het Hackfort? “Jawel hoor, ik blijf hier ook straks nog komen. En wie weet verzorg ik nog wel eens een paddenstoelen- of reeënexcursie, dat zou ik wel leuk vinden.”