Een oude GTW-bus zal de reünie sieren in Vorden. Foto: PR

Een oude GTW-bus zal de reünie sieren in Vorden. Foto: PR 

Achterhoekse streekvervoerders zien elkaar terug in Vorden

Vervoer

Reünie van machinisten, chauffeurs, conducteurs en monteurs

Door Jan Hendriksen

VORDEN - Buschauffeurs en treinmachinisten. Maar ook monteurs die het materieel onderhielden en conducteurs die in het verleden kaartjes knipten. En de eerste vrouwelijke buschauffeur. Ze komen op zaterdag 23 april massaal naar Vorden voor de reünie die Vordenaren Bertus Arendsen en Frank van Setten hebben opgezet voor medewerkers en oud-medewerkers van de diverse vervoersmaatschappijen in de Achterhoek uit heden en verleden.

Eet-, drink- en feestgelegenheid De Herberg is de locatie waar de naar schatting ruim driehonderd reünisten elkaar zullen treffen. En op het Vordense marktplein staan tijdens deze middag/avond diverse oude bussen. “Op zich is dat al een bezienswaardigheid”, aldus Bertus Arendsen (60) en Frank van Setten (69) als we vooruitblikken op wat er zaterdag te gebeuren staat.
Voor de gelegenheid schuift ook Bennie Hanskamp (72) uit Ruurlo aan bij Arendsen, die al ruim 23 jaar werkzaam is als buschauffeur en Van Setten, die in 2019 afscheid nam als adjunct-directeur Trein bij Arriva, na bijna vijftig jaar werkzaam te zijn geweest in de vervoerssector. Hanskamp was 34 jaar werkzaam in het streekvervoer. Tot aan zijn pensionering was hij zowel treinmachinist als buschauffeur. Een combinatie die hij in 2001 op verzoek van Van Setten op zich nam nadat Syntus in 1999 het totale pakket van het streekvervoer in de Achterhoek kreeg toebedeeld.

Adressenbestand
Het was in 2020 al de bedoeling deze reünie te houden. Maar zoals bekend gooide corona roet in het eten. De aanzet was al eerder gegeven door de in 2019 op 68-jarige leeftijd overleden Alfred Liebrand uit Gaanderen. “Als gepensioneerd oud-medewerker was het zijn idee om een reünie voor oud-medewerkers en huidige medewerkers te organiseren. Middels Facebook had hij al een groot en bijna compleet adressenbestand van oud-medewerkers verzameld. Wat dat betreft kwamen we dan ook in een gespreid bedje terecht”, zegt Bertus Arendsen.
Als de verschillende vervoersmaatschappijen ter sprake komen die sinds 1934 actief waren in de Achterhoek, via de GTW, GSM, GVM, Oostnet, Syntus naar Arriva, komen de verhalen van het drietal los. Herinneringen en ludieke voorvallen. Ze vallen als rijpe appelen van de boom maar op verzoek worden er maar een paar aan het papier toevertrouwd. Zoals die ene keer toen een medewerker de trein achteruit liet lopen. Een doodzonde. En als het verbruik van de diesel ter sprake komt dan weet Van Setten te vertellen dat sommige treinen in de jaren zeventig van de vorige eeuw vier liter brandstof nodig hadden om welgeteld een kilometer te kunnen rijden. “Ondenkbaar in de huidige tijd”, aldus de oud-directeur.

Oude bussen
“Als dit al een voorschot is dan wordt het een meer dan geslaagde reünie. Daar ben ik van overtuigd”, zo verwacht Bertus Arendsen die voordat hij bij Syntus als chauffeur op de bus stapte werkzaam was bij busbedrijf Morren in Didam. Speciaal voor de reünie regelde hij samen met Frank van Setten de komst van een aantal oude bussen, onder meer afkomstig van het vervoersmuseum in Winterswijk en van Stichting Transit Oost. Deze in 2014 opgerichte stichting is een samenwerkingsverband van de Stichting Historisch Streekvervoer Achterhoek (HSA) en de vereniging Spoorweg interessegroep Het Geldersch-Overijsselsche Lokaalspoorweg-Maatschappij GOLS-station. Een van de te bewonderen bussen is er een van de voormalige Gelderse Tram Wegen (GTW). Deze bus was enkele jaren geleden ook al te zien tijdens de historische optocht in het kader van het 120-jarig bestaan van Oranjevereniging Vorden.

Geschiedenis
De geschiedenis van de verschillende vervoersmaatschappijen die in Oost-Nederland actief waren gaat terug naar de Gelderse Tramwegen (GTW) in 1934. De GTW was een autobusmaatschappij die tussen 1934 en 1957 een aantal tramlijnen exploiteerde waarmee de Achterhoek werd ontsloten. Naast de Achterhoek exploiteerde de GTW van 1934 tot 1977 met bussen ook het streekvervoer in de oostelijke Betuwe.
De achtergrond van de oprichting was het feit dat een interlokale tramlijn goedkoper was in aanleg en exploitatie dan een spoorlijn, die aan meer wettelijke bepalingen moest voldoen. De maatschappij kwam voort uit de in 1881 opgerichte Geldersche Stoomtramweg Maatschappij (GSTM), die aanvankelijk alleen op de tramlijn Arnhem - Isselburg-Anholt (Duitsland) reed. In de loop der tijd kwam ook de exploitatie van de andere stoomtramlijnen in de Achterhoek (van de ZE, GWTM, TMDG en GOSM) en de Betuwe (BSM) ook bij de GSTM terecht, omdat deze maatschappijen het hoofd niet meer boven water konden houden. Een van de overgenomen maatschappijen was de in 1907 opgerichte Tramweg–Maatschappij Zutphen-Emmerik (ZE), die onder meer Zutphen, Dieren, Doesburg, Doetinchem en Emmerik (vanaf 1926 ook Deventer) met elkaar verbond. In 1934 werd de naam gewijzigd in Gelderse Tramwegen (GTW).
Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde het bedrijf zich als streekbusonderneming annex touringcarbedrijf, met daarnaast een een aanzienlijke tak voor goederenvervoer over de weg. Het streekvervoergebied bestond niet alleen uit de Achterhoek (inclusief enkele lijndiensten tot in Duitsland), maar ook uit het oostelijke deel van de Betuwe op een gezamenlijke concessie met de NS- dochteronderneming Velox, later BSM.
In 1971 moest de naamloze vennootschap GTW gesplitst worden in drie bv’s: GTW Expeditie en Transport, GTW Reizen en GTW Streekvervoer, omdat de rijksoverheid, die het openbaar vervoer subsidieerde, deze voorwaarde stelde. In 1977 werd het onderdeel GTW Streekvervoer verkocht aan de Nederlandse Spoorwegen, die het de naam Gelderse Streekvervoer Maatschappij (GSM) gaf. De andere GTW - onderdelen gingen zelfstandig verder.
De aandelen GSM gingen in 1989 over van NS naar Verenigd Streekvervoer Nederland. In 1993 fuseerde de GSM met het verzelfstandigde Gemeente Vervoerbedrijf Arnhem (GVA) tot de Gelderse Vervoer Maatschappij (GVM), die in 1997 opging in het bedrijf Oostnet. In 1999 werd dén Geldersen of dén Tram onderdeel van Syntus, dat tot 2010 met lighttrainmaterieel een aantal spoorlijnen onderhield, waaronder Arnhem-Winterswijk en Zutphen-Winterswijk, in combinatie met het streekvervoer. In december 2010 heeft Arriva Personenvervoer Nederland het vervoer in de Achterhoek overgenomen.

Bertus Arendsen, Bennie Hanskamp en Frank van Setten (v.l.n.r.) op het Vordense treinstation. Zij kijken reikhalzend uit naar de eerste reünie van de (voormalige) vervoersmaatschappijen in de Achterhoek. Foto: Jan Hendriksen

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant