Franciscus was de eerste
Kranenburg - Ja, de heilige Franciscus van Assisi was de eerste die in het jaar 1223 een kerststal bouwde. Een levende kerststal. Om daarmee het kerstverhaal héél dicht bij de mensen te brengen. Zijn voorbeeld werd daarna in vele kerken gevolgd. Vanaf rond 1750 krijgen (miniatuur)kerststallen ook een plaats in de huiskamers van veel katholieke gezinnen. Met houten of gipsen beeldjes van mensen en dieren. Eerst in Italië, later in heel Europa en in deze tijd zelfs wereldwijd. En wordt de kerststal en worden vooral de kerstgroepen geliefde onderwerpen voor kunstenaars. Mensen ontdekken de schoonheid van deze vaak ontroerend mooie uitbeeldingen van het aloude kerstverhaal. En gaan ze ook verzamelen.
Door Harry van Rijn
En zo staan we in de decembermaand van dit jaar in de Antoniuskerk in het dorp Vorden in de Achterhoek. Een bijzondere kerk, gebouwd door Pierre Cuypers, de beroemde architect die o.a. ook het Rijksmuseum in Amsterdam heeft gebouwd. De kerk staat in het buurtschap Kranenburg en werd rond het jaar 2000 gesloten.
Maar vrijwilligers redden het kerkgebouw van de sloop en stichtten, zonder één cent subsidie, in die fraaie kerk een Museum voor Heiligenbeelden. Met succes, want het inmiddels officieel erkende museum bezit onder andere een kostelijke collectie van rond veertienhonderd beelden van heiligen. Al vanaf het eerste jaar werd in het museum rond de Kerst ook de tentoonstelling 'Kerst op de Kranenburg' ingericht. Elk jaar steeds met een andere collectie kerstgroepen.
Dat is mogelijk omdat er in ons land een vereniging is van ruim honderd verzamelaars die ook en zelfs graag bereid zijn hun vaak unieke verzameling kerstgroepen te exposeren in de Antoniuskerk. Zo worden dit jaar de mooiste groepen uit de collectie van Wim Vellinga en zijn vrouw Nelly Geerlings uit Heemstede tentoongesteld. En een aantal heel mooie kerstgroepen uit de nalatenschap van Mevrouw Riet Koot.
De groepen komen uit alle delen van de wereld, waarbij de inwoners van vele landen het kerstgebeuren in hun eigen leefwereld hebben overgebracht. Zo werd de stal een wigwam bij de indianen, een iglo bij de eskimo's en een bamboehut in Afrika. En werden de ezel en de schapen dieren uit hun eigen veestapel.
Kerstgroepen
Kerstgroepen worden – zo blijkt – veelal gemaakt van gips of hout. Maar ook van vele andere materialen als porselein, kunststof, papier, blik, textiel of glas. Bewonder het prachtige blikken trio van de 'Wijzen uit het Oosten' gemaakt in opdracht van een beroemd porseleinmerk. Geniet van de vele kunstig uit hout gesneden Afrikaanse groepen. Bijzonder is ook de kerststal uit Rekken, vele meters breed. Een grote stal die, na een reis om de wereld de ruime hal van de kerk een bijzondere wijding geeft. En dan is er de kerstgroep van architect Cuypers zelf, die ook als beeldenontwerper een grote naam had. Al sinds mensenheugenis krijgt deze groep elk jaar een plek in de Antoniuskerk.
In totaal zijn er rond 200 groepen tentoongesteld die met veel artistiek gevoel in de kerk een plaats hebben gekregen. De kerk zelf is stemmig met veel kaarslicht en groen versierd. En in een boeiend klankbeeld wordt het verhaal verteld van de 'Driekoningen'. Zo is deze met veel toewijding geheel door vrijwilligers verzorgde tentoonstelling een unieke manier om – zoals ook Sint Franciscus dat bedoelde – het kerstverhaal van héél dichtbij te beleven.
Expositie
De expositie 'Kerst op de Kranenburg' is open tot en met zondag 10 januari van 11.00 tot 17.00 uur (1e Kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten). De toegangsprijs is slechts € 4.00.Kinderen tot 12 jaar gratis toegang. Alle verdere informatie is te vinden op de website.