Bouwen zit in het bloed
BAAK - Respect voor alle kermiswagenbouwers! Want heel veel vrije uurtjes zitten in de bouw van een wagen voor de kermisoptocht. Sommige groepen bouwen nog niet zo lang, maar een aantal al vele jaren. Wat zorgt ervoor dat de bouwgroepen elk jaar weer zoveel vrije tijd in een wagen stoppen? Saamhorigheid en gezelligheid zijn een belangrijke drijfveer. En het zit bij velen in het bloed, want veel van de bouwers zijn er mee opgegroeid. Maar het is vooral het toeleven naar de kermis wat hen elk jaar weer beweegt tot het maken van mooie creaties.
Door Alice Rouwhorst
"Geen kermis houwen, zonder wagen bouwen…", zegt Alfons Jansen van de Toaie Rakkers en deze uitspraak wordt door de medebouwers hartstochtelijk beaamt. Alfons is gestart in 1972 met bouwen met zijn toenmalige vriendengroep, zo'n acht man sterk. Hun eerste wagen 'We drinken nog steeds op de eerste steen..!' op een grote platte melkwagen was er duidelijk één in de categorie 'meedoen is belangrijker dan winnen'. De wagens die volgden werden serieuzer gebouwd en haalden vaak de top drie. De bouwgroep had zelfs als eerste een zelfrijdende wagen.
Trouwe dienst
"We hebben twee jaar aan de Toverstraat gebouwd en vanaf 1974 bouwen we hier bij Winanda en Jan Meijer aan de Beukenlaan", begint Fons te vertellen. "In al die jaren hebben we door omstandigheden twee keer niet meegedaan. Dat was in 1985 en 1990. Verder waren we altijd van de partij. Eerst onder een andere naam en vanaf eind jaren tachtig staan we bekend als 'De Toaie Rakkers'. Elke bouwavond wordt afgesloten met frikadellen oftewel 'Toaie Rakkers'. Vandaar die naam." De samenstelling van de groep is door de jaren heen veranderd, verjongt ook, maar hij bouwt als enige van de begingroep al trouw 45 jaar mee. Winanda en Jan stellen op hun beurt al 43 jaar hun deel ter beschikking voor opslag van spullen, de bouw van de wagen en leveren daar waar nodig hand-en-spandiensten. Daarnaast staan zij in al die jaren garant voor koffie en thee.
Alfons is jaren een fanatieke bouwer geweest en laat het nu graag over aan zijn neven, de broers John, Frank en Mark Meijer en hun aanhang, kinderen en vrienden. Toch is hij vaak present als er gebouwd wordt doordeweeks 's avonds op de maandag, woensdag en vrijdag en op de zaterdagmiddag. "Ja ach, je moet de jongelui ook wel op weg helpen en ondersteunen. Zo fanatiek als ik vroeger was, zo fanatiek zijn zij nu. Ik help ze graag!"
Attributen houden voorgaande wagens levend
De deel ademt kermisoptocht-wagens. Overal hangen en staan attributen van voorgaande optocht-wagens. "Dat bord hing aan de Tiroler wagen, waar we een paar jaar geleden eerste mee geworden zijn", zegt Frank, wijzend naar een houtsnijwerk. "Dat was de eerste wagen met live muziek. We hadden van het Baakse volkslied een Duits lied gemaakt en zongen dat uit volle borst. Het was overigens niet de eerste keer dat we de hoofdprijs pakten, hoor. Maar dat is niet ons hoofddoel. Natuurlijk wil je, als je al heel lang bouwt, een keer de eerste prijs winnen. Maar de lol en gezelligheid vooraf en het meedoen is vele malen belangrijker. Zonder bouwen voelt de kermis gewoon niet goed", legt hij uit. In een map die op deel ligt, wordt naast de boekhouding ook van elk jaar bijgehouden op welke plaats ze geëindigd zijn. Al bladerend en rondkijkend komen vele anekdotes voorbij over losdraaiende wielen, bijna omver geblazen bouwwerken door de harde wind, de slang van Junglebook met zijn hypnotiserende ogen, alle bewegende delen op de Wizard of OZ-wagen en de ode aan Hanska Duo en café Sesink. Of de olifant die een Duitse zakenman nadien de grens mee overnam om later in een carnavalsoptocht weer op te duiken om prins Carnaval te vervoeren.
Bouwers, geen toneelspelers
Doordat de groep uit minder bouwers bestaat, bouwen ze nu minder groot dan voorheen. Frank heeft meestal de ideeën en werkt deze in een tekening uit. In de zomer zit de groep bij elkaar om ze te bespreken en één onderwerp te kiezen. Zodra achteraan de deel de grote overkapping weer staat, die elk jaar opgebouwd wordt, kan de wagenbouw beginnen. "Wij zijn vooral bouwers", zegt John. "We zijn niet zo van al die toeters en bellen, toneelstukjes en spektakel eromheen. Terwijl de laatste jaren daar door de jury veel meer opgelet wordt en minder op hoe het gebouwd is; wat voor vernuft erin zit. Dat is wel jammer."
Het bouwen zelf is door de jaren heen veranderd. Moderner gereedschap maakt het mogelijk om sneller en ingewikkelder te bouwen. Maar het schilderwerk blijft gewoon handwerk met de roller en de kwast.
"Vanuit onze slaapkamer keken we als kinderen via een klein raampje naar alle werkzaamheden op de deel. Slapen konden we toch niet door al het gezaag, getimmer en geschroef! Als het dan kan en mag, bouw je graag mee", zegt Frank. "Een mooiere plek om te bouwen kunnen we ons niet wensen. We hebben alle bouwruimte, staan droog, voldoende opslagmogelijkheden voor hergebruik van spullen en een geweldige cateraar erbij. Wat willen we nog meer? Het gaat leuk zo! Zolang we hier kunnen bouwen, bestaan de Toaie Rakkers", besluit Mark, wiens meehelpende zoon- en dochterlief op de spreekwoordelijke bank zitten om het bouwstokje in de toekomst over te nemen.
