Hoofdrol voor Thijmen en Vasco op 4 mei in Vorden

5 mei 2022, 12:50 Maatschappij

VORDEN - Ze zitten helemaal vooraan in de Vordense Dorpskerk, op dezelfde rij als Ton Rutting, voorganger van de Raad van Kerken, die straks een toespraak gaat houden. Thijmen Groot Jebbink en Vasco Schurink, allebei elf jaar en leerling op basisschool De Kraanvogel, gaan samen óók een toespraak houden.

Door Sander Grootendorst

Eerst komt Ruth van Setten aan het woord, zij is voorzitter van het comité dat jaarlijks de Dodenherdenking in Vorden organiseert. Het is 4 mei, ’s avonds zeven uur. Naar schatting honderdveertig bezoekers hebben de kerk betreden. Onder wie de leden van het Vordens Mannenkoor en hun dirigent/pianist Christo Guenov.

“Het thema van de herdenking is dit jaar: vrijheid en verbondenheid”, zegt Van Setten. “Uit onderzoek blijkt dat wij ons op deze dag het meest met elkaar verbonden voelen, als we samen stilstaan bij het leed dat in de Tweede Wereldoorlog is aangericht.” Samen herdenken: dat deden Vordenaren ook al op 2 april, toen het monument werd onthuld voor de zeven omgekomen Britse en Canadese inzittenden van een in 1943 boven Hackfort neergeschoten Lancaster. Op die dag werden op de begraafplaats de foto’s neergezet van de in totaal twintig geallieerde militairen die in Vorden hun laatste rustplaats vonden. In het bijzijn van onder anderen Gail Turgeon. “Zij is de nicht van een van de mannen in het vliegtuig,” vertelt Van Setten. Over verbondenheid gesproken: “Gail voelt een band met Vorden, heeft thuis een boekje over de achtkastelentocht die ze dit jaar inderdaad heeft kunnen afleggen.” Van Setten zegt dat over deze Dodenherdenking een “zwarte schaduw” hangt: de oorlog in Oekraïne. Ze heeft het over een 70-jarige vrouw in Mariupol, die in een bunker zat waar sommigen het al hadden opgegeven. “Omdat ze dachten dat de wereld hen vergeten had.”

Vandaag en morgen
Na de door orgel begeleide samenzang staan Vasco en Thijmen op en lopen naar de microfoon. Om beurten lezen ze een stuk van het gedicht Vandaag en morgen voor, geschreven door de 15-jarige Femke Allaart uit Lelystad. Dat doen ze erg goed, het klinkt professioneel. “Zij die nu herdacht worden, kozen niet voor zichzelf, maar voor anderen,” lezen ze. Ook iets om even bij stil te staan. “Zij die nu herdacht worden, vormen onze toekomst.”

De jongens nemen weer plaats, het Mannenkoor gaat zingen: “We will remember them.” Oftewel: we zullen niemand vergeten.

Ton Rutting brengt in zijn toespraak Martin Luther King, de profeet Jesaja en Anne Frank bijeen. Alle drie hadden ze een grote droom over vrede en vrijheid. In de woorden van Jesaja: “Geen volk heft het zwaard meer tegen een ander en oorlog leren ze niet meer.” Rutting voegt daaraan toe: “Het is duidelijk, zo ver zijn we nog lang niet. De geschiedenis van de mensheid lijkt een ononderbroken ketting van oorlogen en conflicten te zijn. Bijna altijd gaat het om machtsverhoudingen. Met als gevolg dat weerloze mensen de grootste klappen krijgen.” Ook hij memoreert aan de “nietsontziende” Russische aanval op Oekraïne. Het is en blijft volgens Rutting een noodzaak “te werken aan een wereldwijde vrede, waarvoor velen hun leven hebben gegeven. Een moeizame opdracht, maar geen onmogelijke. Echte vrijheid bestaat alleen als mensen met elkaar in vrede zijn verbonden.”

Freerk Boekelo, een van de samenstellers van het boek met foto’s en verhalen van de twintig Britse en Canadese gevallenen, draagt een gedicht voor van Clara Bernhardt. Een van de mannen in de Lancaster, Alan Dick Foote, de oom van Gail, had een door de dichter gesigneerd exemplaar op zak. Een van de regels eruit: “Huil niet om mij als ik er niet meer ben.”

Gezichten
De kerkgangers begeven zich vervolgens met de auto of de fiets naar de algemene begraafplaats in het bos, waar ze gezelschap krijgen van nog eens tientallen anderen. Ook Thijmen en Vasco zijn erbij, ze lopen mee in de stille tocht. Bij het naderen van de plek waar twee minuten stilte wordt gehouden, vallen meteen de foto’s bij de graven op. De namen hebben nu gezichten. Het is een beetje of ze erbij zijn. Of ze óók luisteren naar de trommelslager en de trompettist, het leerlingenorkest van Harmonie Vorden en het Vordens Mannenkoor.

De bloemenkransen die worden gelegd zijn voor alle gevallenen, maar speciaal voor hen. Eerst plaatsen politici namens de Vordense gemeenschap een krans, daarna mogen Vasco en Thijmen dat doen. Ze zeggen het er niet bij, maar het is natuurlijk op de eerste plaats namens alle Vordense kinderen. Zij vormen onze toekomst.