Martine Letterie is nog lang niet uitgeschreven

Kinderboekenschrijfster werkt het liefst vanuit een echte gebeurtenis

Door Alice Rouwhorst

VORDEN - Een beeld bij de voordeur van twee lezende kinderen verraadt al dat op dit adres iemand woont die iets met boeken heeft. Binnen is het des te duidelijker dat hier een liefhebber van het geschreven woord woont. In de hal, boeken. In de woonkamer nog meer boeken en allemaal gelezen door de bewoner, kinderboekenschrijfster Martine Letterie (61). Geboren in Amsterdam, opgegroeid in Voorburg en al jaren woonachtig in Vorden. Afgestudeerd Neerlandicus, ervaren lerares Nederlands op verschillende scholen met tijd voor het schrijven van schoolboeken en sinds 1997 fulltime schrijfster van historische kinderboeken.

“Aan deze wand in de kamer stonden ook boekenkasten vol met boeken. Het leek alsof we in een bibliotheek woonden. Die hebben we weggehaald en verplaatst naar de gang. Daar staan mijn Engelstalige boeken en op de piano liggen de exemplaren te wachten die nog gelezen moeten worden. Met deze kast,” Letterie wijst naar een overvolle boekenkast met kinderboeken, “moet ik het in de woonkamer doen. Af en toe moet ik er even doorheen, want dan past er geen enkel boek meer bij. De boeken waar ik afstand van kan doen breng ik naar een basisschool hier in het dorp." Maar dat is nog niet alles. "Boven staan de literaire romans en in mijn werkkamer staan de boeken die ik zelf heb geschreven. ’s Avonds als we bij elkaar zitten lees ik niet, dat is niet gezellig, maar op andere tijden lees ik veel en overal, tot op de wc aan toe.”

Lezingen en research
Als Letterie niet aan het lezen is, bezoekt ze basisscholen om over haar boeken te vertellen, houdt ze lezingen voor volwassenen, doet ze research naar voorvallen uit het verleden die ze gebruikt in haar verhalen en is ze uiteraard aan het schrijven. Met name in de zomer- en wintermaanden pakt ze de pen op. Inmiddels heeft ze een lange lijst (kinder)boeken op haar naam staan. Voor de beginnende lezertjes tot aan kinderen van twaalf jaar en ouder. Ook schreef ze twee boeken voor volwassen. Verhalen waarin de geschiedenis een rol speelt, met name de Tweede Wereldoorlog, zijn kenmerkend voor haar werk. Fictie gebaseerd op waarheid. “Ik doe heel veel onderzoek naar gebeurtenissen. Dat vind ik leuk om te doen, het gepuzzel om alle informatie te vinden. Het moet namelijk wel kloppen waarover ik schrijf. Niet dat ik al een compleet verhaal in mijn hoofd heb hoor. Een voorval ergens of een verhaal dat ik hoor van iemand geeft mij inspiratie om op zoek te gaan naar ‘iets’. Ik vind altijd wel wat en dat vormt de basis voor het verhaal. Gemiddeld schrijf ik nu zo’n anderhalf boek per jaar.”

Moeiteloos schrijven voor verschillende leesniveaus

Het boek ‘Verboden te vliegen’ is ook op deze manier ontstaan. Ze hoorde iemand uit Brabant vertellen over een inval van Duitse troepen in het dorp. Zij namen van alles mee, ook duiven, want die konden gebruikt worden voor het overbrengen van boodschappen. De plaatselijke duivenclub liet de duiven ‘onderduiken’. Verder onderzoek leerde haar over Engelse getrainde postduiven, zoals GI Joe, die ingezet werden in de oorlog en zelfs postuum geëerd werden met een medaille voor hun daden. “Al deze gebeurtenissen heb ik verwerkt in het boek met een woordkeus die past bij de doelgroep die ik voor ogen heb. Of ik nu voor kinderen van zes jaar schrijf of voor twaalf jaar en ouder, het juiste laatje gaat bij wijze van spreken in mijn hoofd open met het juiste taalgebruik.“
Tevens past ze de vertellijn aan het leesniveau van haar beoogde lezers aan. “De schoolbezoeken brengen me voortdurend in contact met kinderen van verschillende leeftijden. Ik weet daardoor heel goed wat ze wel en niet leuk vinden en welke taal ze bezigen. Geen gebruik van flashbacks bij jonge kinderen bijvoorbeeld, die willen een verhaal dat zich in de juiste volgorde afspeelt. Bij de wat oudere lezers kan dit wel. Om ze een beetje te helpen kan ook met vormgeving en illustraties nog duidelijker gemaakt worden wie op dat moment de situatie beleeft. In ‘Verboden te vliegen’ staat in de kantlijn een duif getekend als het een hoofdstuk betreft dat is geschreven vanuit de belevingswereld van de duiven en een huisje als het vanuit het perspectief van de hoofpersoon Fietje en de andere kinderen is geschreven. En natuurlijk moet het begin direct pakkend zijn, zodat het prikkelt om door te lezen.”

Kerntitel in Kinderboekenweek 2020 ‘En toen?’

Letterie heeft inmiddels een indrukwekkend oeuvre op haar naam staan. Ze ontving in 2017 de Zilveren griffel voor ‘Kinderen met een ster’. Een voorleesboek voor kinderen vanaf 6 jaar over het leven van zes kinderen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in kamp Westerbork terechtkwamen. Het laatst verschenen boek van haar hand ‘We blijven bij elkaar’ is een waar gebeurd verhaal dat gaat over de kinderen Birnbaum die in 1938 op de trein naar Nederland werden gezet door hun moeder. Het begin van een lange reis, waarbij ze zelfs in Bergen-Belsen belandden. Voor dit ingrijpende verhaal reisde Letterie zelfs naar Israël om de kinderen, die inmiddels een zeer hoge leeftijd hebben, te ontmoeten en hun verhaal op te tekenen.
‘Verboden te vliegen’ verscheen in 2019 bij uitgeverij Leopold. De illustraties zijn van Rick de Haas met wie ze al twintig jaar samenwerkt. Op 19 september ontving Letterie de Archeon Thea Beckmanprijs voor deze titel. Het was de zesde keer dat ze voor deze prijs genomineerd was. Twee keer drie is scheepsrecht. Het kinderboek is tevens één van de twee kerntitels voor groep drie en vier in de Kinderboekenweek. Het thema van dit jaar ‘En toen?’, met boeken die teruggaan in de tijd, past Letterie als schrijfster van historische kinderboeken als een jas. Tijdens de Kinderboekenweek van 30 september tot 11 oktober staan diverse scholen in haar agenda om bezocht te worden. Basisschool De Hoge Voorde in haar woonplaats heeft de eer om haar als eerste te mogen ontvangen.

Nieuw boek verschijnt begin 2021
Het zou haar jaar worden dit jaar. Een jaar waarin 75 jaar bevrijding herdacht werd. Vele schoolbezoeken stonden in het voorjaar gepland. Corona zette een dikke streep door alle afspraken in haar agenda. “Na de eerste paniek kwam ik tot rust en heb ik de vrijgekomen tijd nuttig besteed door aan een nieuw boek te werken. Dit verschijnt in het begin van het nieuwe jaar en draagt, en dit is een primeur, de titel ‘Waarom de maan verdwijnt’.”

Signeersessie bij boekhandel Bruna in Vorden
In het midden van de Kinderboekenweek op vrijdag 2 oktober signeert Martine Letterie haar boeken bij boekhandel Bruna aan de Raadhuisstraat 20 in Vorden. Van 16.00 tot 17.00 uur bent u van harte welkom!