Syrische Hengeloër wint literaire prijs in Marokko

Voor Mouhamed Rasho (48) is het schrijven zijn grootste hobby. 

Door Luuk Stam

HENGELO – Hij is de winnaar van de Literaire Galerieprijs 2022, uitgereikt door de Marokkaanse literaire salon in Casablanca. Mouhamed Rasho schrijft in het Arabisch, zijn verhalen gaan veelal over de oorlog in zijn voormalige thuisland Syrië. Dat land ontvluchtte hij vanwege die oorlog in 2013, in eerste instantie trok hij naar Irak. Een jaar later kwam hij via Turkije naar Nederland, sinds 2015 is Rasho inwoner van Hengelo. 

Hier woont hij nu met zijn vrouw, dochter (16) en zoon (14). In Syrië werkte hij als tandarts, hier werkt hij nu fulltime als tandartsassistent in Ulft. Hij zou ook graag als verpleegkundige aan het werk gaan, dat is vooralsnog plan B. En het schrijven? Dat is puur hobby. Toch schreef Rasho de voorbije jaren al vijf bundels vol gedichten. Het prijswinnende boek ‘Joker’ is de eerste bundeling van korte verhalen van zijn hand.

De Literaire Galerieprijs richt zich elk jaar op een ander genre in de Arabische schrijverswereld. Dit jaar dus de korte verhalen. Een heel grote prijs is het niet, de prijs is vergelijkbaar met de J.M.A. Biesheuvelprijs in Nederland. Toch is Rasho er meer dan trots op. De jury – bestaande uit vooraanstaande Arabische schrijvers, critici en geleerden – koos zijn bundel uit vijftig ingestuurde werken en roemde de functionele taal, de verbindingskracht en het gebruik van ironie in de bundel ‘Joker’. 

Van de situatie in zijn vaderland blijft Rasho op de hoogte via het nieuws, maar ook via zijn familie – moeder, broer, zussen, ooms en tantes – en vrienden die nog in de stad Aleppo wonen. Maar ook onderwerpen als religie, politiek en ook erotiek komen in zijn verhalen aan bod. De Syrische Hengeloër wil er graag aan bijdragen om taboes te doorbreken, ook de reden dat het niet meevalt om in de Arabische wereld een uitgever voor zijn werk te vinden. “Want die zijn vaak heel conservatief.”

Geld verdient Rasho met zijn schrijfwerk voorlopig dan ook niet. Toch is zijn bundel nu via de Marokkaanse literaire salon te koop. Is het niet een beetje vreemd dat daar voor hem geen vergoeding tegenover staat? “Wij zijn het gewend”, zegt Rasho. “Wij schrijven vooral omdat we willen schrijven. Voor mij is het schrijven een hobby en een manier om het leven te begrijpen. Om een balans te vinden in de hectiek van alles wat er in de wereld gebeurt. En ik ben vrij om nu zelf een uitgever te vinden, maar zoals ik al zei: dat is niet gemakkelijk.”

Hoewel Rasho zijn familie en vrienden enorm mist, is hij nooit meer in Syrië geweest. Als vluchteling kon dat jarenlang niet. Nu mag het wel weer, maar hij zou het niet willen. “Ten eerste omdat het er nog steeds onveilig is”, vertelt hij. “Maar ook omdat het land heel erg is veranderd, alles is kapot. In je hoofd is het Syrië van vroeger er nog. Dat is het land dat je mist, maar dat land bestaat niet meer. Ik dacht eerst: ik vlucht naar Irak voor een paar maanden en ga dan terug naar Syrië, maar de oorlog heeft anders bepaald.”

Of Rasho in de toekomst ook in het Nederlands gaat schrijven? En dan misschien over zijn nieuwe thuisomgeving? “Dat kan ik nu nog niet zeggen”, geeft hij aan. “Daarvoor beheers ik de Nederlandse taal nog niet goed genoeg. En daarbij: schrijven is een speciale fabriek in je hoofd. Verhalen ontstaan op een bepaald moment, dan schrijf je ze op. Ik kan nu nog niet zeggen waar ik over tien jaar over schrijf. Zo werkt het niet. Maar wie weet, ik zou het schrijven in het Nederlands wel heel leuk vinden.”