Gedenksteen in Linde als herinnering aan neergestorte bommenwerper

VORDEN – Freerk Boekelo kwam in 2012 in Linde aan de Lindeseweg te wonen en hoorde al vrij snel dat er in de Tweede Wereldoorlog op 31 mei 1942 een geallieerde Vickers Wellington bommenwerper was neergestort in de Vordense buurtschap waarbij alle vijf bemanningsleden om het leven kwamen. Niemand kon hem echter veel meer vertellen dan dat. Over de toedracht en de gesneuvelde bemanningsleden was weinig bekend. Dat intrigeerde hem zeer en heeft er toe geleid dat, naast dat er in het recent verschenen boek ‘De 20 geallieerde gezichten van Vorden’ een uitgebreid hoofdstuk aan dit neergestorte vliegtuig is besteed dat hij samen met oud-Vordenaar Robert Ellenkamp heeft geschreven, er dinsdagmiddag 31 mei een onthulling van een monument als herinnering aan het gecrashte vliegtuig aan de Lindeseweg zal plaatsvinden op de locatie waar de bommenwerper is neergestort.

Door Jan Hendriksen

De enige nog levende ooggetuige van het ongeluk was de 90-jarige Jan Bosch uit Zutphen. “Hij heeft mij op een zondagmiddag het hele verhaal uit de doeken gedaan. Aan de hand van zijn ooggetuigenverslag ben ik verder gaan zoeken. Van de familie Ruiterkamp die naast de locatie woont waar het vliegtuig is neergestort heb ik aanvullende informatie gekregen. Via internet heb ik van alle bemanningsleden nabestaanden weten te vinden. Van sommigen heb ik veel informatie ontvangen, waardoor een vrij compleet beeld geschetst kon worden van de toedracht van het ongeluk, levensbeschrijvingen van de omgekomen bemanningsleden en van hun begrafenis in Vorden”, zo verklaart Freerk Boekelo. Samen met Henk Ruiterkamp heeft Boekelo toen ook besproken dat het mooi zou zijn om de plaats van de crash een gedenksteen te plaatsen. 

Freerk Boekelo: “In een mum van tijd heeft Henk toen een enorme zwerfkei op de kop weten te tikken, die voorzien is van enkele plaquettes met de namen van de omgekomen militairen en het verhaal van hun laatste missie.” Bij de onthulling van de gedenksteen zullen 31 mei ook nabestaanden van de piloot Peter Gordon Arthur Malin aanwezig zijn. Zijn zoon Michael werd enkele maanden na zijn dood geboren en heeft zijn vader dus nooit gekend. Helaas laat de gezondheid van deze zoon niet toe dat hij bij de onthulling aanwezig is. Wel zullen zijn vrouw, zoon, dochter en schoondochter volgende week overkomen uit Engeland om de onthulling bij te wonen. Voor de familie Malin zal het een belangrijke, waardevolle en emotionele gebeurtenis zijn, liet kleinzoon Simon Malin aan Boekelo weten via een e-mailbericht. De onthulling van de gedenksteen zal door burgemeester Marianne Besselink van de gemeente Bronckhorst worden verricht. Ook een ensemble van Harmonie Vorden zal aanwezig zijn en de Last Post ten gehore brengen, evenals de Britse en Nederlandse volksliederen.

‘Op de terugweg gecrasht in Linde’

Op 30 mei 1942 om 23.55 uur stegen vijf RAF militairen op in een Vickers Wellington bommenwerper van RAF basis Alconbury in Engeland. Die nacht namen meer dan duizend vliegtuigen deel aan Operatie Millenium. Het doel was de stad Keulen. Een massieve aanval, bedoeld om het Duitse moreel te breken. Deze vlucht was de eerste in een serie aanvallen op Duitse steden, die bekend zijn geworden als de 1000 Bomber Raids. Van de 1047 toestellen die erbij betrokken waren, wierpen 868 hun bommen af op Keulen. 1.455 ton aan bommen vernietigden meer dan 3.000 gebouwen, 9.000 andere gebouwen werden beschadigd. Bijna 500 burgers vonden de dood. Na te zijn opgestegen van vliegbasis Alconbury vlogen de vijf RAF bemanningsleden in 90 minuten in een rechte lijn naar Keulen, dropten daar hun bommenlast op de stad en maakten rechtsomkeert naar hun thuisbasis. In Alconbury zouden ze echter nooit meer aankomen, want een van de toestellen zou in Linde worden neergeschoten. Uit schriftelijke en mondelinge overleveringen is de laatste baan van bemanning en vliegtuig te reconstrueren. Alleen over het laatste moment, vlak voor de crash, bestaat enige onduidelijkheid. Ter hoogte van de Wiersse werd het vliegtuig geraakt door vijandelijk vuur en kwamen vleugelonderdelen terecht op de landgoederen de Wiersse en Onstein. Een complete motor viel even later in de wal van de Lindese Enk, ter hoogte van boerderij de Pegge, nu Lindeseweg 30. Vervolgens is het inmiddels onbestuurbaar geworden toestel brandend neergestort, op enkele tientallen meters van de woning van de familie J. Ruiterkamp op nummer E33, nu Lindeseweg 22. Een propeller kwam iets verderop - rechtopstaand - terecht op het land van boerderij Leemreize, nu Vosheuvelweg 2. Eenmaal neergestort ontplofte op de grond de boordmunitie. Omwonenden konden vanwege de enorme vuurzee niets meer betekenen voor de bemanning. Een tweede versie over de fatale baan van de bommenwerper is afkomstig van wijlen de heer Gert Vliem, die destijds op de Weideman woonde. Hij heeft ooit verklaard dat het onbestuurbaar geworden vliegtuig eerst nog over de Lindese Enk is gevlogen, om tenslotte tussen de molen en de Kapellebult in de lengterichting van het toestel over de kop te slaan, daarna ondersteboven in tegengestelde richting terug te vliegen, alvorens neer te storten bij de woning van de familie Ruiterkamp. Deze overlevering lijkt aannemelijker, omdat het - vanwege de draairichting van de propellers - verklaart hoe één van de propellers terecht is gekomen op het terrein van boerderij Leemreize.