Ds. Dirk Engelage uit Vorden neemt afscheid van Protestantse Gemeente Drempt en Oldenkeppel

Dankbaar voor de intensieve contacten met mensen, teleurgesteld in het afnemende draagvlak voor de kerk

Door Eric Klop

DREMPT - Ds. Dirk Engelage neemt eind januari vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd afscheid als predikant van de Protestantse Gemeente Drempt en Oldenkeppel. In het Dorpshuis aan de Kerkstraat 89 in Voor-Drempt heeft zaterdag 20 januari van 15.00 tot 17.00 uur een receptie plaats, waarna de vertrekkende dominee zondag de 28ste in de Voor-Dremptse St. Joriskerk vanaf 13.30 uur voorgaat in een afscheidsdienst. "Voor dit tijdstip is gekozen om ook collega's en andere belangstellenden van verder weg de gelegenheid te bieden hierbij aanwezig te zijn", aldus Engelage. "Waaronder Schiermonnikoog…"

Engelage werd medio 2002 bevestigd als predikant in de toen nog afzonderlijke Hervormde gemeenten Drempt en Oldenkeppel. De afgelopen vijftien jaar begeleidde hij onder meer de succesvolle fusie tot één gemeente, die begin 2006 zijn beslag kreeg. Daarnaast legde hij het accent op een andere vormgeving van de erediensten. Hierin kwam ruimte voor verschillende vormen van liturgie en verscheidenheid van vieringen, die een grotere rol voor onderlinge ontmoeting boden.

Eerder was Engelage achtereenvolgens dominee in de west-Groningse gemeente Oldebert/Tolbert en op Schiermonnikoog. Niettemin vond hij zijn roeping pas op latere leeftijd. Ruim 65 jaar geleden geboren in het Zuid-Hollandse Zwammerdam, voltooide hij na het basisonderwijs de MULO-B. "Toentertijd het hoogst haalbare voor een kind dat opgroeide in een arbeidersgezin." Vervolgens deed hij in Utrecht een HBO-opleiding in de chemie. "Aan de COVALU, een afkorting die staat voor Centrum Opleiding Van Assisterend Laboratoriumpersoneel Utrecht. Tja, hoe verzonnen ze het…!"

"In 1973 studeerde ik af", vervolgt Engelage. "Net op het moment dat de oliecrisis in volle hevigheid losbrak. De chemische industrie zakte in elkaar en banen waren moeilijk vindbaar. Ik besloot alsnog in militaire dienst te gaan en werd daarin opgeleid tot tandartsassistent. Een studie in het leger had als voordeel dat ik dan nooit meer op herhaling zou moeten. Nadat ik was afgezwaaid heb ik gekeken of er alsnog banen in mijn oorspronkelijke vakgebied beschikbaar waren. Uiteindelijk kon ik in Den Haag aan de slag bij de Economische Voorlichtingsdienst. Namens het ministerie was ik op het gebied van wetgeving en ontwikkelingen actief voor de chemische industrie. Deze job bleek het dichtst haalbaar bij mijn opleiding. Maar voor de ambtenarij was ik bepaald niet in de wieg gelegd. Het versmalde denken in wetten en regels is geenszins mijn ding. Ik vind dat je mensen niet ondergeschikt moet maken aan het systeem."

Het blijkt een zienswijze die meespeelde in zijn latere carrière. De kiem daarvoor werd gelegd in 1979. Als 27-jarige was het mogelijk om met zijn HBO-diploma alsnog te worden toegelaten tot de universiteit. Dirk Engelage koos voor Theologie, in Groningen. "Dit is een van de breedste studies die er zijn. Van alles komt aan bod. Taal, sociologie, cultuurgeschiedenis, religie… Ik ben van nature een nieuwsgierig mens, dus dat uitgebreide spectrum zag ik wel zitten. Het was het nog niet eens aan de orde of ik daadwerkelijk dominee wilde worden. Dat kwam pas gaandeweg. Kort voordat mijn studie een aanvang nam, trad ik in het huwelijk met Roelina. Mijn nicht, met wie ik al van jongs af aan bevriend was. We trouwden in Zeerijp, dat onlangs nog werd getroffen door een aardbeving. Ons officieel verloven deden we ook. Mijn schoonmoeder leed aan MS en had niet lang meer te leven. Met de verloving maakte zij onze belofte tot eeuwige trouw toch nog een beetje mee."

Engelage rondde in 1987 zijn theologiestudie af. "Het duurde wat langer, omdat in de tussentijd onze eerste dochter werd geboren. Daarnaast was ik de laatste jaren van mijn opleiding voor 50 procent actief als kerkelijk werker voor de Protestantse gemeente Noord- en Zuidbroek in oost-Groningen. Na het voltooien van mijn studie ging ik daar nog even mee door. Toen deed zich ook mijn eerste grote levenscrisis voor. Ons tweede dochtertje overleed aan een erfelijke ziekte. Ze was ruim zeven weken jong. Ja, dan worstel je met geloofsvragen. Ik ben daar echter goed doorgekomen en pakte de draad als kerkelijk werker weer op."

Zonder dat Engelage naar eigen zeggen stond te popelen, werd hij in 1990 beroepen tot predikant. In de ter westerzijde van de provincie Groningen gelegen Hervormde gemeente Oldebert/Tolbert. "Vrienden uit mijn geboortedorp grapten: 'Je komt uit Zwammerdam en wordt dominee…'. Trouwens, mijn nieuwe collega was de predikant die in Zeerijp ons kerkelijk huwelijk had voltrokken. Zeven jaar later kwam er een beroep uit Schiermonnikoog. Daar beleefde ik een gouden periode. Vooral de zomer brengt er toeristische drukte met zich mee. Met voor de bewoners van het eiland alle verleidingen van dien. Buiten het vakantieseizoen valt die hectiek weg. Ook daar kan niet iedereen tegen. Men komt weer tot zichzelf, hetgeen soms geen aangename ontdekking blijkt. Een roep om steun ligt dan voor de hand. Als dominee moet je er dan staan!"

Na vijf jaar was Engelage beschikbaar voor een nieuwe uitdaging. Op voorhand bepaald vanwege zijn kinderen. "De oudste van onze inmiddels drie dochters was toe aan een vervolgopleiding. Daar moest ze voor naar de wal en dat wilden wij haar niet aandoen." Drempt en Oldenkeppel boden soelaas. Hij werd er op 14 juli 2002 bevestigd. Trof een gemeente met verschillende culturen. Enerzijds Drempt waar sprake was van een wat orthodoxere geloofsbeleving en iets verderop Keppel, waar een zekere vrijzinnigheid meer de overhand had. "Er vonden nog aparte kerkenraadsvergaderingen plaats. Mijn opdracht was die bij elkaar te brengen. Dat is gelukt. Met aanhoudend respect voor elkaars zienswijze vond een groei van verbondenheid plaats. Het is echt één gemeente. De leden uit Drempt en Keppel bezoeken elkaars kerk. Dat zegt genoeg, want je maakt dit lang niet overal mee."

Zelf neigt Engelage in zijn Protestants-Christelijke geloof, - van huis uit -, naar de iets behoudender stroming. De bijbel is voor hem de leidraad. "Maar zonder de context uit het oog te verliezen", benadrukt hij. "Het gaat er om uit de teksten van toen bruggen te slaan met de samenleving van nu. Zonder hel en verdoemenis te prediken, kunnen die een kritisch dan wel troostend geluid laten horen bij bepaalde maatschappelijke ontwikkelingen of waar mensen tegenaan lopen. De bijbel is een bron waaruit ik put, maar altijd met ruimte. En openheid! Welk systeem dan ook heeft de neiging om zichzelf centraal te stellen en mensen daaraan ondergeschikt te maken. Daar ben ik wars van. Een systeem moet juist dienstbaar zijn aan mensen. Dus ook wat de kerk betreft gaat het er om dat zij zich gezien, gehoord en verstaan voelen. Dát is het allerbelangrijkste!"

Met zijn pensioengerechtigde leeftijd nadert het emeritaat. Hij kijkt met gemengde gevoelens terug op vijftien jaar Drempt en Keppel. Dankbaar voor de intensieve contacten met mensen, maar teleurgesteld in het afnemende draagvlak voor de kerk. "Toen ik begon waren er 23 kerkenraadsleden, nu nog maar tien. Er is sprake van vergrijzing, gebrek aan jonge aanwas die kerkelijke taken op zich wil nemen. Dat breekt de gemeente op. Zeker, je ziet het in bijna alle sectoren van de samenleving, maar toch stel ik mijzelf hierover wel eens kritische vragen. Had ik het tij niet kunnen keren? Het tij zit echter tegen. Het is niet voor niets dat mijn opvolger naar alle waarschijnlijkheid een benoeming voor vijftig procent krijgt, wellicht aangevuld met iemand op projectbasis. Voor een speciale opdracht."

Dirk Engelage wacht een toekomst die vanwege een tweede crisis in zijn leven anders loopt dan ooit beloofd. "In 2015 is vrij onverwacht mijn vrouw overleden. Ze ligt begraven op het kerkhof hier in Voor-Drempt. Inmiddels ben ik hertrouwd. Met Marga, pastor in de Rooms-Katholieke kerk. Ook zij verloor in 2015 haar echtgenoot. Roelina en ik hadden het er wel eens over dat in principe altijd een van beide partners achterblijft. Neem dan de tijd voor rouw, maar ga daarna ook voor nieuw geluk. Met Marga woon ik inmiddels in Vorden. Daar blijf ik nog beschikbaar als gastpredikant in de regio. Hoe dan ook zal er meer tijd vrij komen voor familie en vrienden. Daar verheug ik mij op. Daarnaast ben ik van plan mijn passie voor fotografie en zingen in koorverband weer op te nemen. Verder schrijf ik al sinds mijn tienerjaren 'versjes', waarmee ik iets wil doen in combinatie met beeldende kunst of muziek. Na de dood van Roelina is de bron daarvoor niet meer opgedroogd."