De geallieerde oorlogsgraven van Vorden

VORDEN - In de toenmalige gemeente Vorden werden op verschillende data - 5 juni 1942, 9 juni 1942, 10 januari 1943, 2 april 1943 en 11 juni 1945 - in totaal 20 personen administratief begraven op Militair Graf nr. X op de Algemene Begraafplaats, 3e gedeelte.

Door Martin Gabriël

Sommige van hen werden geregistreerd met beperkte informatie, zoals één persoon met waarschijnlijk de Engelse nationaliteit, maar zonder verdere details over naam, rang of geboorteplaats. Op 27 december 1945 werden na onderzoek door het Nederlandsche Roode Kruis de verdere gegevens verstrekt van deze gevallenen. Anderen, waarvan de identiteit meteen bekend was, werden met alle beschikbare gegevens begraven. Zie voor de compleetheid daarvan het boek van Freerk Boekelo en Robert Ellenkamp met de titel ‘De 20 geallieerde gezichten van Vorden’ verkrijgbaar bij Bruna te Vorden.

Bij toeval kwam ik in het bezit van een oud familiealbum waarin ik nog gegevens vond van de gevallenen in Vorden. In dat album vond ik een foto van Dodenherdenking met bijschrift ‘Herdenking gevallen Canadezen 20 mei 1945’, die bij dit artikel is gevoegd. Op de foto zijn de houten kruizen bij de graven te zien, evenals enkele Vordenaren/genodigden. Aan de linkerkant van de foto staan twee mannen met een geweer op hun rug. 

Via familie van de familie Poesse ontving ik een brief waarin werd vermeld dat in de zomer van 1945 regelmatig Canadese militairen in hun huis werden ondergebracht. Destijds woonde de familie Poesse in de villa ‘t Elshof in Vorden, Zutphenseweg 40. Met enkele van deze Canadese militairen bezocht de familie in 1945 de Algemene Begraafplaats. Daar besloot de heer Poesse, samen met de heer Thate (locoburgemeester van Vorden), het zogenaamde Oorlogsgravencomité op te richten. Het comité zocht naar adressen, maakte foto’s van de graven en plaatste bloemenhulzen voor het inzetten van bloemen. De bloemen werden geplukt bij kastelen en grote huizen in Vorden die daarvoor toestemming hadden gegeven. Na het plaatsen van de bloemen werden er foto’s gemaakt en deze werden opgestuurd naar de families van de gevallenen die bekend waren, onder andere op 4 mei en met Kerstmis.

Dat waren toen 17 graven. Het Comité plaatste een advertentie in Contact met het verzoek om adoptie van een graf. Er was veel respons en in 1945 werd een ‘adoptielijst voor de 20 geallieerde graven te Vorden’ opgesteld. Hierop staan de namen van de gevallenen en de namen van de betrokkenen die een graf hadden geadopteerd. 

Van degenen die een graf adopteerden, waren ook 5 scholen uit Vorden en directe omgeving betrokken. Zij verzorgden vanaf 1945 de graven, maakten foto’s en correspondeerden met families in Canada/Engeland. Vaak verbleven familieleden van de gevallenen bij diverse Vordense bewoners.

Na het overlijden van de heer Poesse werden de graven onderhouden door de Oorlogsgravenstichting, die hedendaagse grafstenen heeft bijgeplaatst, in samenwerking met de gemeente en/of het 4/5 mei Comité. Dankzij deze inspanningen liggen de graven er in Vorden altijd keurig bij. 

Op 4 mei om 20.00 uur kunnen alle inwoners van Vorden op de Algemene Begraafplaats hun dankbaarheid tonen voor de vrijheid die we nu genieten, en om 20.02 uur kunnen we terecht zeggen: “We will remember them’.